Sinds kort brandt op het dashboard van mijn Saab 9-5 uit 1998 het airbag-lampje. Groot rood uitroepteken ernaast. Een telefoontje naar mijn Saab-specialist bracht duidelijkheid: als dat lampje brandt, werken de airbags niet. Gek genoeg maakte de aanvankelijke onrust al snel plaats voor een andere gedachte: nou en? Ik gebruik ze toch nooit.
Voor alle duidelijkheid: airbags maken een auto natuurlijk veiliger, daarover bestaat geen twijfel. Wie rijdt in een auto zonder airbags, loopt meer risico ernstig gewond te raken bij een aanrijding. Maar autoveiligheid begint wat mij betreft bij het besef dat er achter iedere bocht een gevaarlijke situatie kan opduiken.
Steeds moeilijker om je auto tegen een boom te zetten
Decennia lang reden onze ouders en grootouders in auto’s die qua botsveiligheid het mobiele equivalent van een blik ansjovis waren. Toch overleefden de meesten van hen die
deathtraps. Hoe anders ziet de wereld er in 2015 uit. We rijden in auto’s die passagiers rondom beschermen met talloze airbags. Ze zijn uitgerust met systemen als esp, abs, tractiecontrole en vierwielaandrijving. Het wordt kortom, steeds moeilijker om je auto tegen een boom te zetten en áls het gebeurt, is er een reële kans dat je er zonder ernstige verwondingen vanaf komt. De laatste trend: auto’s die het stuur van je overnemen als een aanrijding dreigt. Onder meer
Volvo en
Renault ontwikkelen momenteel een auto waarin passagiers niet meer kunnen verongelukken.
Onkwetsbaar
Tot het zover is (beide autoproducenten mikken op 2020), hebben al die steeds veiliger wordende auto’s het nadeel dat hun bestuurders zich er onkwetsbaar door gaan voelen. Volgens onderzoeker Fred Mannering van Purdue University in Indiana (Amerika) zorgt dat toenemende gevoel van veiligheid ervoor dat mensen meer risico gaan nemen. In wetenschappelijke kringen staat dit verschijnsel bekend als het Peltzman-effect, of ‘risico compensatie’ - hoe veiliger we ons wanen, hoe meer risico we nemen. Waarschijnlijk is het omgekeerde ook waar. Voor mij persoonlijk in ieder geval wel: als ik in een oldtimer rij, ben ik me altijd extra bewust van de gevaren.
Remmen? Een fabrieksoptie.
En er is nog een andere reden dat vroegere generaties zichzelf niet massaal over de kling joegen. Ze zaten (over het algemeen) geconcentreerd achter het stuur. Een auto had meestal een handgeschakelde versnellingsbak en de wegligging van een kinderstep. Ergo: je moest je kop erbij houden om niet van de weg te raken. Remmen? Een fabrieksoptie. Had je in Amsterdam afgesproken, dan moest je ter hoogte van Schiphol alvast je pedaal intrappen.
Facebook
Al die handelingen zorgden ervoor dat onze ouders geen tijd hadden om zich te vervelen achter het stuur. En dat is precies wat in huidige auto’s wél op de loer ligt. Uit onderzoek blijkt dat we bij te weinig stimuli onze aandacht verliezen. De opmars van de automaat, cruise control, maar bijvoorbeeld ook iets als
lane departure warning system werken luiheid in de hand. Adaptieve cruise control (dat de auto zonder bemoeienis van de chauffeur op dezelfde afstand van voorgangers houdt) mag dan ontwikkeld zijn als een instrument om kop-staartbotsingen te voorkomen, het nodigt ook uit even je Facebook te checken.
Je begrijpt dat ik in het kader van al deze potentiële rampspoed het liefst had besloten het rode uitroepteken op het dashboard van mijn 9-5 nog even niet te laten verhelpen. Gewoon om scherp te blijven. Maar met het oog op al die ongeconcentreerde bestuurders heb ik toch een afspraak bij de garage gemaakt.
